Senin, 14 Oktober 2013

SFCG organiza Forum Nakloke Juventude




Aileu; atu promove asaun positivu hodi kontribui ba prosesu demokratiku, hari’i dame no transformasaun konflitu iha Timor Leste Ong internasional Ser For Common Graund (SFCG) organiza forum espazu nakloke ba juventude iha Distritu Aileu,ne’ebé halo iha Salaun Bombeiros Distritu Aileu loron 20-21/09/2013

Pawai; Partisipante forum nakloke juventude halao pawai haleu kapital Distritu Aileu hodi komemora loron internasional ba paz,hafoin remata forum juventude Distritu Aileu,loron 21/09/2013.Foto Martinho da.Costa
SFCG hahu nia misaun iha nasaun Timor Leste iha fulan Abril 2010,liu husi  kopera ho Konsellu Nasional Juventude Timor Leste (KNJTL) tinan-tinan organiza forum nasional hodi halibur reprezentante foinsa’e sira husi Distritu13 iha Timor laran tomak desde 2010.Bazeia ba esperensia husi forum nasional no rejional me’eb’e halao tiha ona,foinsa’e sira ne’ebé partisipa hatudu duni sira nia unidade no iha sentidu responsabilidade hodi halao diskusaun ho diferensia opinaun maibe buka atu atu hetan interese komún ba assuntu hirak ne’ebé mak afeita ba fonsa’e injeral iha Timor Leste.
Atividade  forum nakloke ne’e marka prezensa husi autoridade lokal hanesan administrador Distritu Aileu Martinho S Alves matos,Komandante PNTL Distritu Aileu Sebastião Alves Quintão,Reprezentante Komisaun Estaladora Municipiu Januario Mesquita, Orador juventude Abril Pereira Belo,reprezentante SFCG Fernando C no KNJTL nasional. Atividade refere loke deritamente husi Administrador Distritu Aileu.
Iha Diskursu abertura Administrador Disteritu Aileu Martinho Siqueira Alves Matos hateten “ ha’u rekuiñese katak nu’udar administrador Distritu labele halo buat barak ba juventude sira tamba buat hotu sei konsentradu hela,atividade hotu kona ba juventude nian durante ne’e sei garantia hela deit ba sekretaria estadu juventude no desportu (SEJD) iha ministeriu relefante balu la iha orsamentu ba apoiu atividade juventude sira, susar tebes buat hotu hein deit SEJD,maibe agradese ba sosiadade sivil sira ne’ebé durante ne’e halo progrma ba juventude”
Administrador ne’ebé ukun Sub Distritu 4 ne’e hateten tan katak “ juventude mak papel importante ba dezenvolvimentu,iha programa V governu sei hari’i municipiu ba 13 maibe sei loke uluk ba Distritu 4 ou 5,entaun atu hakat ba iha programa ne’e (municipiu red) presija rekursu humanu ne’ebé sufisente mós,entaun liu husi programa hirak ne’e juventude sira buka atu bele halo preparasaun kapasitasaun iha areia oi-oin.”
Iha rekumendasaun Administrador hateten “ joven sira lalika involve iha krime hanoin inan-aman sira nia kolen,inan-aman sira la husu na buat ida ba imi maibe sira husu atu imi buka aprende hodi atende imi nia moris rasik iha futuru mai,no husu atu identifika problema jerais ne’ebé mak imi hatene liu husi forum ne’e no husu atu nia rezultadu husi forum ne’e informa ba hau atu bele hatene saida mak juventude Distritu Aileu nia hakarak”
Entertantu Koamnadante PNTL Distritu Aileu iha nia palestra hateten “ PNTL la iha idelojia maibe iha deit filosofia ne’eb’e hateten “Polisia mai husi povu,serbisu ba povu no loron ida sei fila ba povu” hare’e ba filosifia ne’e PNTL mós serbisu tuir nia lema “ Servi Lei No Ordem”  hodi tau siguransa ba populasaun nasaun Timor Leste tomak la hare’e ba grupo ou individual tuir filosofia no lema ne’ebé  PNTL iha”
Komandante PNTL Distritu Aileu ne’e hateten tan katak “ PNTL iha Distritu Aileu iha membru ativu hamutuk ema 98 kompustu sub Distritu 4 hanesan Aileu Vila,Laulara,Liquedoe no Remexio,husi numero ne’ebé iha seidauk bele kobre populasaun Aileu tuir sensus tinan 2010 hamutuk 44.325,tamba iha kolaborasaun diak ho identidade hotu iha Distritu Aileu mak oras ne’e Aileu mak sei hetan nafatin numero ba dahuluk siguransa lao ho diak iha Timor laran tomak, tan matenek no kaer metin ba kultura ne’ebé iha, komunidade injeral Distritu Aileu mantein nafatin siguransa iha Distritu ne’e”
Komandante Distritu Aileu ne’e hateten tan katak “ buat ida siguransa ne’e los deit parte PNTL no FFDTL nia kna’ar deit,maibe ema hotu-hotu tenke tau siguransa ba nian rasik no to’o mos komunidade sira,karakter ema Aileu mak hakruk hodi rona no halo tuir maibe a’at mak fasil atu tuir ema seluk/terbawa arus,ne’eduni karik iha problema balu PNTL nia odamatan nakloke ba ema hotu hodi ba hato’o saida mak ladun kona ba komunidade nia laran”
Entertantu Abril Pereira Belo nu’udar orador juventude hateten “ hau uluk ema hotu hakribi tebes tan ba problema boot ne’ebé akontese iha Distritu Ainaro,iha ne’ebé ami hamutuk ho maluk barak ba sunu komunidade nia uma, ema balu mate no mós ema barak lakon sira nia rikusoin,hahalok ne’e hau komete tan faila iha lideransa sira,lideransa sira ladun tu’ur hamutuk hodi rezolve problema to’o ikus mosu problema boot ida tenar ho naran problema soru_Ainaro,problema nia hun mak halai ba arte marsiais (KORK no TORK red)”
 Abril ho naran bolu Joel ne’e haktuir tan nia istoria katak “ikus mai hau hetan kapturasaun hosi polisia hamutuk ho lideransa balu hodi ba hatan krime ne’ebé ami komete,dezisaun ikus husi tribula ba hau mak kastigu komarka tinan 2, laran susar tebes/penyesalan hahu mosu maibe atu dehan saida tan baut hotu mosu ona, iah komarka laran sempre hetan pangkada/baku antes han ou deskansa,loron-loron buat ida lia fuan trata no pangkada simu hela deit, atu dehan saida tan,simu deit na saida mak mosu ne’e”
Ho laran teriste Joel koalia tan “ hafoin ne’e muda fali hau husi komarka Becora ba Gleno (Ermera red),wanhira sae kareta ne’ebé taka metin hanesan kareta tulan terorista sira husi Becora ba Gleno  ho borgol iha liman,ita so rona deit mak kareta ou motor nia lian maibe la hare nia modelu saida,susar tebtebes familia sira ba visita ema termina kedas oras,han oituan deit,baut hotu lao ho oras hotu,maibe tan grasa Maromak nian husi komarka gleno ne’e mak determina hau nia mandatu iha komarka ne’e remata,hafoin sai mai iha odamatan boot komarka Gleno hau hakneak hodi rei rai hodi jura kedas hau lakoi komete tan ho hahalok a’at sira hanesan ne’e”
Ho liafuan ikus hodi fó motivasaun ba maluk partisipante juventude sira iha forum ne’e Joel ne’ebé oras ne’e serbisu hanesan PAAS ( Pessoal Apoio Administração Suco)/Sekretaris Suku Seloi kraik ne’e hateten “ maluk joven sira imi mak sai hanesan matan no tilun ba maluk joven sira seluk,ne’e duni hatutan ba maluk joven sira seluk katak hahalok sira uluk ami komete ne’e sei lori impaktu ladiak ba imi nia futuru, imi imanija rasik ho istoria sira ne’ebé ha’u konta ba imi,susar tebtebes buat ida libre ne’e mak la iha duni wainhira iha komarka laran,ema hakribi ita,ema sei bolu ita eks priozeneiro/komarka atan, kundu ita halo sala ruma iha komunidade nia laran sira sei bolu ita hanesan temi ona,ne’e duni buka atu aprende buat ne’ebé mak diak hodi bele hare’e ba futuru ne’ebé diak”
Entertantu atividade ho tema “ Asaun Foinsa’e Ba Mudansa Liu Husi Transformasaun Pesoal”ne’ebé halao iha salaun Bombeiros Distritu Aileu ho partisipante hamutuk 37 (mane 23 no feto 14) ne’e konsege levantamentu isu lubuk ida hosi debate liu-liu ba isu jeral ne’ebé akontese iha Distritu ida ne’e, partisipante sira hotu halao pawai haleu kapital Distritu Aileu hodi komemora loron internasional ba Paz/Dame nian ne’ebé monu iha loron 21 Setembru, ikus husi atividade ne’e mak fahe sertifikadu ba partisipante  forum ne’e.Martinho da.Costa

Tidak ada komentar:

Posting Komentar