Aileu;
atu promove asaun positivu hodi kontribui
ba prosesu demokratiku, hari’i dame no transformasaun konflitu iha Timor Leste
Ong internasional Ser For Common Graund (SFCG) organiza forum espazu nakloke ba
juventude iha Distritu Aileu,ne’ebé halo iha Salaun Bombeiros Distritu Aileu
loron 20-21/09/2013
Pawai;
Partisipante forum nakloke juventude halao pawai haleu kapital Distritu Aileu
hodi komemora loron internasional ba paz,hafoin remata forum juventude Distritu
Aileu,loron 21/09/2013.Foto Martinho da.Costa
SFCG
hahu nia misaun iha nasaun Timor Leste iha fulan Abril 2010,liu husi kopera ho Konsellu Nasional Juventude Timor
Leste (KNJTL) tinan-tinan organiza forum nasional hodi halibur reprezentante
foinsa’e sira husi Distritu13 iha Timor laran tomak desde 2010.Bazeia ba
esperensia husi forum nasional no rejional me’eb’e halao tiha ona,foinsa’e sira
ne’ebé partisipa hatudu duni sira nia unidade no iha sentidu responsabilidade
hodi halao diskusaun ho diferensia opinaun maibe buka atu atu hetan interese
komún ba assuntu hirak ne’ebé mak afeita ba fonsa’e injeral iha Timor Leste.
Atividade forum nakloke ne’e marka prezensa husi
autoridade lokal hanesan administrador Distritu Aileu Martinho S Alves
matos,Komandante PNTL Distritu Aileu Sebastião Alves Quintão,Reprezentante
Komisaun Estaladora Municipiu Januario Mesquita, Orador juventude Abril Pereira
Belo,reprezentante SFCG Fernando C no KNJTL nasional. Atividade refere loke
deritamente husi Administrador Distritu Aileu.
Iha
Diskursu abertura Administrador Disteritu Aileu Martinho Siqueira Alves Matos
hateten “ ha’u rekuiñese katak nu’udar administrador Distritu labele halo buat
barak ba juventude sira tamba buat hotu sei konsentradu hela,atividade hotu
kona ba juventude nian durante ne’e sei garantia hela deit ba sekretaria estadu
juventude no desportu (SEJD) iha ministeriu relefante balu la iha orsamentu ba
apoiu atividade juventude sira, susar tebes buat hotu hein deit SEJD,maibe
agradese ba sosiadade sivil sira ne’ebé durante ne’e halo progrma ba juventude”
Administrador
ne’ebé ukun Sub Distritu 4 ne’e hateten tan katak “ juventude mak papel
importante ba dezenvolvimentu,iha programa V governu sei hari’i municipiu ba 13
maibe sei loke uluk ba Distritu 4 ou 5,entaun atu hakat ba iha programa ne’e
(municipiu red) presija rekursu humanu ne’ebé sufisente mós,entaun liu husi
programa hirak ne’e juventude sira buka atu bele halo preparasaun kapasitasaun
iha areia oi-oin.”
Iha
rekumendasaun Administrador hateten “ joven sira lalika involve iha krime
hanoin inan-aman sira nia kolen,inan-aman sira la husu na buat ida ba imi maibe
sira husu atu imi buka aprende hodi atende imi nia moris rasik iha futuru
mai,no husu atu identifika problema jerais ne’ebé mak imi hatene liu husi forum
ne’e no husu atu nia rezultadu husi forum ne’e informa ba hau atu bele hatene
saida mak juventude Distritu Aileu nia hakarak”
Entertantu
Koamnadante PNTL Distritu Aileu iha nia palestra hateten “ PNTL la iha idelojia
maibe iha deit filosofia ne’eb’e hateten “Polisia
mai husi povu,serbisu ba povu no loron ida sei fila ba povu” hare’e ba
filosifia ne’e PNTL mós serbisu tuir nia lema “ Servi Lei No Ordem” hodi tau
siguransa ba populasaun nasaun Timor Leste tomak la hare’e ba grupo ou
individual tuir filosofia no lema ne’ebé
PNTL iha”
Komandante
PNTL Distritu Aileu ne’e hateten tan katak “ PNTL iha Distritu Aileu iha membru
ativu hamutuk ema 98 kompustu sub Distritu 4 hanesan Aileu
Vila,Laulara,Liquedoe no Remexio,husi numero ne’ebé iha seidauk bele kobre populasaun
Aileu tuir sensus tinan 2010 hamutuk 44.325,tamba iha kolaborasaun diak ho
identidade hotu iha Distritu Aileu mak oras ne’e Aileu mak sei hetan nafatin
numero ba dahuluk siguransa lao ho diak iha Timor laran tomak, tan matenek no
kaer metin ba kultura ne’ebé iha, komunidade injeral Distritu Aileu mantein
nafatin siguransa iha Distritu ne’e”
Komandante
Distritu Aileu ne’e hateten tan katak “ buat ida siguransa ne’e los deit parte
PNTL no FFDTL nia kna’ar deit,maibe ema hotu-hotu tenke tau siguransa ba nian
rasik no to’o mos komunidade sira,karakter ema Aileu mak hakruk hodi rona no
halo tuir maibe a’at mak fasil atu tuir ema seluk/terbawa arus,ne’eduni karik iha problema balu PNTL nia odamatan
nakloke ba ema hotu hodi ba hato’o saida mak ladun kona ba komunidade nia
laran”
Entertantu
Abril Pereira Belo nu’udar orador juventude hateten “ hau uluk ema hotu hakribi
tebes tan ba problema boot ne’ebé akontese iha Distritu Ainaro,iha ne’ebé ami
hamutuk ho maluk barak ba sunu komunidade nia uma, ema balu mate no mós ema
barak lakon sira nia rikusoin,hahalok ne’e hau komete tan faila iha lideransa
sira,lideransa sira ladun tu’ur hamutuk hodi rezolve problema to’o ikus mosu
problema boot ida tenar ho naran problema
soru_Ainaro,problema nia hun mak halai ba arte marsiais (KORK no TORK red)”
Abril ho naran bolu Joel ne’e haktuir tan nia
istoria katak “ikus mai hau hetan kapturasaun hosi polisia hamutuk ho lideransa
balu hodi ba hatan krime ne’ebé ami komete,dezisaun ikus husi tribula ba hau
mak kastigu komarka tinan 2, laran susar tebes/penyesalan hahu mosu maibe atu dehan saida tan baut hotu mosu ona,
iah komarka laran sempre hetan pangkada/baku antes han ou deskansa,loron-loron
buat ida lia fuan trata no pangkada simu hela deit, atu dehan saida tan,simu
deit na saida mak mosu ne’e”
Ho
laran teriste Joel koalia tan “ hafoin ne’e muda fali hau husi komarka Becora
ba Gleno (Ermera red),wanhira sae kareta ne’ebé taka metin hanesan kareta tulan
terorista sira husi Becora ba Gleno ho
borgol iha liman,ita so rona deit mak kareta ou motor nia lian maibe la hare
nia modelu saida,susar tebtebes familia sira ba visita ema termina kedas oras,han
oituan deit,baut hotu lao ho oras hotu,maibe tan grasa Maromak nian husi
komarka gleno ne’e mak determina hau nia mandatu iha komarka ne’e remata,hafoin
sai mai iha odamatan boot komarka Gleno hau hakneak hodi rei rai hodi jura
kedas hau lakoi komete tan ho hahalok a’at sira hanesan ne’e”
Ho
liafuan ikus hodi fó motivasaun ba maluk partisipante juventude sira iha forum
ne’e Joel ne’ebé oras ne’e serbisu hanesan PAAS ( Pessoal Apoio Administração
Suco)/Sekretaris Suku Seloi kraik ne’e hateten “ maluk joven sira imi mak sai
hanesan matan no tilun ba maluk joven sira seluk,ne’e duni hatutan ba maluk
joven sira seluk katak hahalok sira uluk ami komete ne’e sei lori impaktu
ladiak ba imi nia futuru, imi imanija rasik ho istoria sira ne’ebé ha’u konta
ba imi,susar tebtebes buat ida libre ne’e mak la iha duni wainhira iha komarka
laran,ema hakribi ita,ema sei bolu ita eks priozeneiro/komarka atan, kundu ita
halo sala ruma iha komunidade nia laran sira sei bolu ita hanesan temi ona,ne’e
duni buka atu aprende buat ne’ebé mak diak hodi bele hare’e ba futuru ne’ebé
diak”
Entertantu
atividade ho tema “ Asaun Foinsa’e Ba
Mudansa Liu Husi Transformasaun Pesoal”ne’ebé halao iha salaun Bombeiros
Distritu Aileu ho partisipante hamutuk 37 (mane 23 no feto 14) ne’e konsege
levantamentu isu lubuk ida hosi debate liu-liu ba isu jeral ne’ebé akontese iha
Distritu ida ne’e, partisipante sira hotu halao pawai haleu kapital Distritu
Aileu hodi komemora loron internasional ba Paz/Dame nian ne’ebé monu iha loron
21 Setembru, ikus husi atividade ne’e mak fahe sertifikadu ba partisipante forum ne’e.Martinho da.Costa
Tidak ada komentar:
Posting Komentar